براتعلی فتح اللهی: شاعر معاصر ساوه / اسدالله امیری

محقق بزرگوار جناب سيد حيدر بيات در مقاله­اي با عنوان "سيبي ميان دو آينه" در خصوص اين شاعر اينگونه مي­نويسد:

"فتح‌اللهي در ۱۳۲۸ در روستاي کَردَر بخش نوبران]ساوه[ (روستايي در مجاورت مرَغئي زادگاه تيليم‌خان) متولد شد. پس از دوره‌هاي ابتدايي و متوسطه وارد دانشگاه شده و با مدرک ليسانس از دانشگاه فارغ تحصيل گرديد و در يکي از وزارتخانه‌ها مشغول کار شد. ايشان اکنون در کرج زندگي مي‌کند و بازنشسته‌ي وزارت بهداشت و درمان مي‌باشد. يک کاست از شعرهاي او با نام «کؤرپو» در سال 1384 توسط استوديوي "نواي دلشده" در تهران منتشر و مورد استقبال ادب دوستان قرار گرفت. گويا نشريه ياشماق به سردبيري سعيد موغانلي مجموعه‌ شعرهاي اين شاعر را در دست انتشار دارد." (يادنامه حکيم تيليم­خان-ص215)

فتح­اللهي در چهارمين و پنجمين مراسم يادبود حکيم تيليم خان در روستاي مرغئي ساوه حضور يافته و در هر مراسم يک قطعه از اشعار خود را قرائت نمود. اشعار ذيل، شعرهاي ارائه شده ايشان در مراسمات فوق­الذکر مي­باشد:

(1)

اي يوردومون ويقاري, ويقارين توٍكنمه سين

اي قلبيمين داماري، دامارين توٍكنمه سين

ياي گوٍنلرينده قالمايا ككليكلرين سوسوز

داغلار باشي اوجاليغي قارين توٍكنمه­سين

تا ايتمه­سين غباردا گئدن آتلارين ايزي

اي چال پاپاقلي, يكّه سوارين توٍكنمه­سين

تا ايتمه­سين دوماندا ديدرگين اوشاقلارين

الده چيراق, آغيزدا هاوارين توٍكنمه­سين

تا باغلانان قاپيلاري سيٌنديرماييم, بويور:

فيلسوفلارين جيبينده آچارين توٍكنمه­سين

ياي- ياز گليب گئچيب هله من قيٌشدا قالميشام

اي باغچالار باهاري, باهارين توٍكنمه­سين

چيي شئعريني پيشيرمگه شاعير چوپان دئير

ائللر اوجاغي, كوٍلده شرارين توٍكنمه­سين

اوْد يوردو قوْي سوٍموكلريمي سنده آختاريم

اي يوردومون ويقاري، ويقارين توٍكنمه­سين

(2)

آهاي ساچلاري کتيره­لي اوغلان

هاردا قويلاميسان

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئد­م

بو شهريدن گئده­رم

گئج يا تئز

قاليب دؤزه­بيلمم

بو شهريدن گئدرم من

گتيرکلشلريمي

 قيرخ ايل گئچيبدي او گوٍندن

اوزون بورون اتوبوس کنده گلمه­ميشدي هله

کي من

تمام ييرلريمي

بوغداليقلار ايچينده­کي بيلديرچينلره تاپشيرديم

و سؤيودلر ايچره گزن يئللره بورج وئرديم بالابانيمي

قميش قلملريمي،

نئچه يارمچيليق يازيلان دفتريمي و سوپانديمي

کؤرپه عموغلانلاريما ياديگار وئرديم

اوٍرک سيخينتيمي آمما

قويو گؤگرچينلري دنجيگينده گيزلتديم

 دان يئري سؤکولمه­ميشدي کي من

بولاغ باشيندا

کندلي پالتاريمين توزونو سيلکه­له­ديم

يودوم ال اوٍزومي

گئيديم کلشلريمي

اوزون بورون اتوبوس مني بو جهنم­ده انديريدي

آهاي ساچلاري گتيره­لي اوغلان

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئده­م

 دميردن تيکديگيم ائولر

حيفاظلي پنجره­لر

پلاستيکي گوٍل­لر

سيزين اولسون

من کؤلگه­ليکلر ايچينده­کي  کوٍزه­دن سو ايچمگه گؤيلوم اسير

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئده­م

 پلاستيکي قابلاردا ساخلانان پاستوريزه سوٍت

زروَرقه چولانان بيسکوويت­لر سيزين اولسون

من آردي قارا پنير چؤره­گه

ننه­م ياپان فتيره

قويون­لار امجگيندن سوٍزولن چيگ سوٍته يئريکله­ميشم

سنين نه ايشين وار

قوي مال تيسسيتمه­سي مني بوغسون

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئده­م

 واليوم قورصلارينين يوخو نئشه­سي سيزين اولسون

من يورغونلوقدان

يونجاليقلار پانيندا يوخلاماغا داريخميشام

سنين نه ايشين وار

قوي ايلان مني چالسين

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئده­م

 بزه­کلي بوتيک­لرده دوٍزولن عطير اودکلن­لار سيزين اولسون

من عطريم اودکلنوم شبدر چيچکلريني دره­ن قيزلارين دؤشونده قاليب

سنين نه ايشين وار

گتير کلشلريمي

ايسديره­م گئده­م

 آهاي ساچلاري گتيره­لي اوغلان

هاردا يوخلاميسان

گتير کلشلريمي

لينک مرتبط: http://www.shahseven.blogfa.com/post-7.aspx

منابع:

1- آلبوم "کورپو"(دکلمه تعدادي از اشعار براتعلي فتح­اللهي توسط خود شاعر)

2- کتاب "يادنامه حکيم تيليم­خان"-انتشارات نويد اسلام قم-1387-ص215 ( مقاله سيبي ميان دو آينه-سيذ حيدر بيات)

3- آرشيو مقالات و اشعار ارائه شده در چهارمين و پنجمين مراسم بزرگداشت حکيم تيليم­خان-مرغئي، ساوه- تاريخهاي 29/04/1386 و 26/04/1387

تیلیم خان گدیگی/ساوالی حاج علی سیفی

توضیح: "تیلیم خان گدیگی" ساوانین "مرغئی" و "سنگک" کندلرینین یاخینلیقلاریندا بیر گدیگین آدی دیر. بئله مشهوردورکی حکیم تیلیم خان بو گدیکده روحانی حالته چاتیب و تانرییا قوووشما جامی ایچیبدیر. آشاغیدا اوخویاجاغینیز شعری ساوالی چاغداش شاعیر "حاج علی سیفی" تیلیم خان گدیگینه خطاب سویله ییبدیر:

گل اووچو گئد بو داغلاردان

بو داغلارين مارالي يوخ

 ساليبديلار تورا بير گون

آلا گؤزلو غزالي يوخ

 نشانم تير-مژگانه

منيم كيمي يارالي يوخ

 آدي تاريخه ثبت اولدو

بو داغين دا زوالي يوخ

 اوٍچوب تئيهولاري بوردان

داهي قال و مقالي يوخ

 قالار تا واردي بو دوٍنيا

گوٍن ايله ماه و سالي يوخ

 او جامي كي تيليم ايچدي

اونون مثل و مثالي يوخ

 علي ختم ائيله دي شعري

سؤز اوزاتماق خيالي يوخ

 *****

معرفی کتاب

ضمن تبریک عید بزرگ مسلمین، عید فطر، به معرفی دو کتاب در موضوع محیط فرهنگی قم و ساوه پرداخته، مطالعه آنها را به علاقه مندان و محققین فرهنگ ترکی توصیه می نماییم. علت درج این مطلب در وبلاگ حکیم تیلیم خان اشاراتی است که در کتب مذکور به آن حکیم شده است.

نام كتاب: فرهنگ مردم كوهپايه ساوه

محقق و مولف: عبدالله سالاري

انتشارات سازمان ميراث فرهنگي كشور

تهران- 1377- تلفن: 88895276

كتاب فوق حاوي اطلاتي در زمينه مردم­شناسي دهستان كوهپايه(قوپايا) از توابع بخش نوبران شهرستان ساوه استان مركزي ميباشد. محقق در اين كتاب به معرفي برخي شخصيتهاي معنوي و فرهنگي و ادبيات شفاهي مردم منطقه نيز پرداخته است كه از جمله آنها مي­توان به اشعاري از شعراي ذيل اشاره نمود: شاه­اسماعيل، خسته قاسم، تيليم­خان، ميرزا فتح الله فقير قيرميزيني و همچنين اشعاري از داستان­هاي اصلي-كرم، داستان ورقه، داستان صيدي و ... . (صص 357-339)

يك بند از اشعار حكيم تيليم­خان در كتاب مذكور:

"اي آقالار بير  مجلسه واراندا

ياخشي اوتور ياخشي دانيش ياخشي­دور

دينديرسه­لر معرفت­دن وئر خبر

گؤرن دئسين بارِک­الله ياخشي دور" (ص348)

 نام كتاب: تاريخ فرهنگي ايل شاهسون بغدادي

نويسنده: دكتر عطاء­الله حسني

انتشارات ايل شاهسون بغدادي

تهران- 1381- تلفن انتشارات: 88032710

كتاب فوق حاوي اطلاعاتي در زمينه فرهنگ ايل شاهسون بغدادي در حوزه فرهنگي قم- ساوه مي باشد

"آغ دئوه­م دوزده قالدي

يوكو تبريزده قالدي

اوغلان يارالي گئددي

درماني قيزده قالدي" (ص 17).

مولف همچنين كتاب خود را به خلاصه­اي از داستانهاي زير مزين نموده است: ورقه و گلشاه-معصوم و افروز-صيدي و پري خانم-شاه­اسماعيل و گلزار خانم-طاهرميرزا و زهره خانم-بهرام و گلندام-تيليم خان و مهري خانم-كرم و اصلي-غريب و شاه­صنم-عباس و گلگز-كوراوغلو-واقعه اسعدنظام-محمد و پري- خسته قاسم و لزگي احمد-دوخارخانلي عباس و ...(صص 138-86).